Sosyal medya kullanımında en çok hangi hatalar yapılıyor?
Ne gibi tehlikeleri beraberinde getiriyor?
Hızlı akış ve paylaşım kolaylığı yanlış bilgilerin yayılmasını kolaylaştırıyor. Çoğu durumda yanlış bilgi paylaşımı kötü niyetle yapılan bir şey değil ve medya okuryazarlık düzeyi nolursa olsun her sosyal medya kullanıcı bu hataya düşebilir. Sosyal medya platformları etkileşimi artırmak için ellerinden gelen her tekniği deniyorlar. O yüzden hataya düşmek şaşırtıcı değil. Bazen yanlış bilgi normalde güvendiğimiz kişilerden geliyor ve biz de güvendiğimizden geldiği için bu paylaşımları yapıyoruz. Ama unutmayalım ki o güvendiklerimiz de aynı hataya düşmüş olabilirler.
Dijitalin artık gündelik hayatımızda merkezi bir rol oynaması yanlış bilginin doğrudan sonuçları olmasına yol açıyor. Yanlış bir tedavi yönteminden finansal hayatı zayıflatacak yatırımlara kadar birçok alanda “gerçek” zararlar verebilir. Dijital yalnızca dijital değil yani.
Sosyal Medyada düşülen başka bir hata kişisel verilerimiz konusunda. Aslında dijital medya okuryazarlığımız yükseldikçe bu konuda daha bilinçli hareket edebiliriz. Sosyal medya platformlarının iş modellerinde verilerimizi kullanmak önemli bir yere sahip. Bedava kullandıklarımızda daha fazla olmak üzere bu platformlar verilerimizi her halükarda elde ediyor ama bunu sınırlamak mümkün.
Sosyal medya kullanımı zaman kaybına da yol açabilir. Zaten kullanımı özendiren mekanizmalar devrede oluyor. İnternet verimli zaman kullanımına katkıda bulunabileceği gibi tam tersi sonuçlar da verebilir.
Adını ve vizyonunu Facebook değil de Meta olarak yenileyen sosyal medya platformu, şimdi Birleşik Krallık’tan sonra Muğla, Datça’da bir kafe açması ile gündeme geldi. 18-25 Ağustos tarihlerinde Datça Limanı’nda açıldı. Etkinliğin lansmanı 19 Ağustos 2022 günü yapıldı.
Meta ve Datça Belediyesi iş birliği ile gerçekleştirilecek olan Meta Kafe projesi Meta’nın MediaWise ve İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi ile hayata geçirdiği çevrim içi dijital medya okuryazarlığı programının bir parçası olma niteliği taşıyor.
Program, kullanıcılara çevrim içi içerikleri daha bilinçli bir şekilde tanımlama ve tüketme, asılsız bilgi türlerini açıklama, doğrulama tekniklerini uygulama ve asılsız bilgileri arkadaşlar ve aile ile tartışma gibi becerileri kazandırmayı hedefliyor. Katılımcılar, eğitimlerde asılsız bilginin yol açabileceği tehlikeler, çevrim içi kötü aktörleri ayırt edebileceğimiz göstergeler, doğrulama ve algoritmaların nasıl çalıştığı gibi çeşitli konularda bilgi edindiler.
Doğrulama platformları Teyit ve Doğruluk Payı’nın da katkı sunduğu programda, katılımcılara çevrim içi içerikleri bilinçli bir şekilde değerlendirme ve tüketme, asılsız bilgi yayılımının oluşturacağı tehditler, doğrulama teknikleri ve algoritmalar üzerine çeşitli eğitimler verildi.
Son dönemlerde internette artan şüpheli bilgilerle mücadele kapsamında eğitim veren eğitmenler, yanlış bilgi ile nasıl mücadele edileceğini de katılımcılara anlattılar. Meta Kafe’de eğitimler sırasında ücretsiz çay ve kahve servisi yapıldı. Projeye MediaWise, İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi, Teyit ve Doğruluk Payı, Datça Belediyesi katkı sundu.
Önlem olarak neler yapılmalı, nelere dikkat edilmeli?
Yanlış bilginin çok yönü ve mecrası olabilir. Özellikle hız öne çıktığı için paylaşım yapmadan önce ihtilaflı konularda farklı kaynaklara bakmak ve doğrulama yapmak iyi olacaktır. Platformların bize dayattığı hızı biraz da olsa yavaşlatmak epey yol almamız sağlayacak.
Zaman yönetimi konusunda da kendimizle çalışmamız gerek. Hemen olabilecekbirşey değil ama zamanla zamanımızı daha iyi yönettikçe sosyal medya da verimli bir iletişim mecrası olacak, zaman kaybı yerine.
Meta Kafe Proje’sinin amacı nedir? Neden böyle bir projeye ihtiyaç duyuldu?
Asılsız bilgilerin ve asılsız haberlerin yayılmasını azaltmak, teknoloji şirketleri, medya ve haber platformları ve okullar gibi birçok kurumun ortak sorumluluğu. Bu projenin amacı da asılsız bilgi ile mücadelede hedef yaş grubumuz olan 45 yaş üstü yetişkinleri doğru bilgilerle donatmak. Hedefimiz; Türkiye’deki yaşça büyük sosyal medya kullanıcılarına mevcut profesyonel doğrulama tekniklerini öğretmek ve çevrimiçi içerikleri daha bilinçli bir şekilde tanımlama ve tüketme alışkanlığı edindirmek. Ayrıca katılımcıların asılsız bilgiler üzerine edindikleri bilgileri arkadaşları ve aileleri ile de tartışmasını ve bu konuda aldıkları eğitimi kendi yakın çevreleri ile de paylaşmalarını bekliyoruz. Bu doğrultuda daha fazla kişiyi MediaWise ve Meta iş birliği ile hayata geçirdiğimiz WhatsApp üzerinden verilen online dijital medya okuryazarlığı eğitimleri hakkında bilgi sahibi yapmak ve bu eğitimlere katılmaya teşvik etmek istiyoruz.
Bu proje ilk olarak İngiltere’de hayata geçti sonrasında Türkiye ve Türkiye’de de ilk lokasyon olarak Datça belirlendi. Bunun sebebi nedir?
Dijital medya okuryazarlığı, kullanıcıların çevrimiçi içerikleri bilinçli bir şekilde değerlendirme ve tüketmesine yardımcı oluyor. Her yaştan kullanıcının dijital okuryazarlık konusunda bilgilendirilmesinin de asılsız bilgilerin ve asılsız haberlerin yayılmasını azaltma konusunda önemli bir etkisi olacağına inanıyoruz. Bununla birlikte, projemizin başlangıç aşamasında 45 yaş üstü kullanıcılara ulaşmayı hedefledik. Datça’yı da demografik yapısı itibariyle yaşça büyük nüfusun en yüksek olduğu lokasyonlardan bir tanesi olması sebebiyle tercih ettik. Datça’da yapacağımız çalışmalar sayesinde katılımcılarımızın sosyal medyayı daha bilinçli ve yetkin kullanmasının önünün açılacağına ve asılsız bilgiler konusunda daha sorumlu hareket edilmesine destek olmayı arzu ediyoruz.